Patent Nedir?

Patent, sınırlı bir yer ve süre için üçüncü kişiler tarafından buluşun izinsiz olarak üretilmesini, kullanılmasını veya satılmasını engelleme yoluyla sahibine tanınan tekel hakkıdır. Bu hakkın kullanılabileceğini gösteren belgeye ise patent belgesi denir.

Buluş Nedir?

Buluş, teknoloji alanında belirli bir sorunun çözümüne ilişkin, teknik özelliği olan bir fikir ürünüdür. Aynı teknik problemin her farklı çözümü farklı buluştur.

Buluş, teknik niteliğe haiz olmalıdır. Aksi taktirde sadece soyut ve kavramsal düzeyde önermeden bahsedilebilir. Teknik nitelik ürünün fiziksel niteliklerinden, faaliyetin niteliğinden ya da teknik nitelikte olmayan bir faaliyette teknik araçların kullanılmasından kaynaklanabilir. Buluş bazen yepyeni bir cihaz, ürün, yöntem veya prosesin yaratılması, bazen de bilinen bir ürün veya proseste yapılan ilerlemeye dönük bir iyileştirmedir.

Faydalı Model Nedir?

Faydalı Model, dünya çapında yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine koruma sağlayan bir sınai mülkiyet hakkıdır.

Faydalı Model belgesi patentle karşılaştırıldığında hem daha kısa zamanda hem de daha az bir masrafla alınabilmektedir. Faydalı model ile fikri koruma sağlama sürecinin nispeten daha basit ve ucuz olmasının, özellikle küçük ve orta ölçekli sanayicilerimizin ve araştırma kuruluşlarımızın buluş yapmalarını ve bunları sanayiye uygulamalarını özendireceği öngörülmüştür.

Diğer taraftan, özellikle günümüzde, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin gerçekleştirdiği yenilikçi ürün ve yöntemlerin, rakipleri tarafından hemen hemen aynısının yapılması suretiyle taklit edilmesi tehlikesi mevcuttur. Küçük ve orta büyüklükteki bu işletmelerin, mütevazı de olsa bu buluşlarını faydalı model belgesi vererek korumak, onların ekonomik varlıklarının idamesine hizmet edecektir.

Patent ve Faydalı Model Arasındaki Farklar Nelerdir?

Yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere, faydalı modeller için buluş basamağı kriteri aranmamaktadır. Ayrıca, usuller, bu usuller sonucu elde edilen ürünler ve kimyasal maddelere faydalı model koruması sağlanmamaktadır.

Yenilik mutlak olmalıdır. Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan buluş yenidir. Bir başka deyişle buluş, dünyada herkesin ulaşabileceği şekilde yazılı, sözlü veya bir başka yolla açıklanmamış ya da kullanılmamış olmalıdır.

Bir buluşun buluş basamağı içermesi, buluşun ilgili olduğu teknik alanda uzman bir kişi tarafından, tekniğin bilinen durumundan “açık bir şekilde” çıkartılamayacak nitelikte olmasıdır.

Sanayiye uygulanabilirlik, buluşun tümüyle kuramsal olmak yerine pratiğe uygulanabilir özellik taşıması demektir.

Faydalı model belgesi alma sürecinin daha az maliyetle ve daha kısa sürede gerçekleşmesi başvuru sahibinin lehinedir. Ayrıca, araştırma ve inceleme işlemlerinin olmaması süreci daha da kolaylaştırmaktadır.

Buluşları Hangi Sistemlerle Koruyabiliriz? Koruma Süreleri Ne Kadardır?

Türkiye’de buluşlara sağlana 2 tür koruma bulunmaktadır.

Patent: Başvurunun patentlenebilirlik kriterlerine (yenilik, buluş basmağı, sanayiye uygulanabilirlik) sahip olup olmadığını gösteren bir inceleme raporuna dayanılarak verildiği için daha sağlam ve daha uzun süreli bir koruma elde edilmiş olur. İncelemeli Patent belgesi 20 yıl koruma sağlar. Koruma süresi uzatılamaz.

Faydalı Model: Araştırma ve inceleme işlemleri bulunmamaktadır. Diğer sistemlere göre daha kısa sürede ve daha az maliyetle belge alınabilmektedir. Ancak, başvuru sahibinin talebi üzerine faydalı model başvuruları için de araştırma raporu düzenlenebilmektedir. Bu sistemde başvurunun yayınlanmasından itibaren 3 ay içerisinde üçüncü kişiler buluşa itiraz edebilirler. İtirazlar başvuru sahibine bildirilir. Başvuru sahibi itiraza karşı görüşlerini bildirebilir, istemlerde değişiklik yapılabilir ya da itiraza rağmen belge talep edilebilir. Faydalı model belgesi 10 yıllık bir koruma sağlar. Koruma süresi uzatılamaz.

Bütün Buluşlar Patentlenebilir mi?

Bir buluşun patentlenebilmesi için yeni, buluş basamağı içeren ve sanayiye uygulanabilir olması gerekir. Ancak, konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlara, bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usullerine patent verilmemektedir.

Ayrıca;

1. Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları;
2. Zihni, ticari veya oyun faaliyetlerine ilişkin plan usul ve kurallar;
3. Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları;
4. Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller;
5. İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri;

Buluş niteliğinde olmadıkları için koruma kapsamı dışındadırlar.

Patent Dokümanlarında Ne Tür Bilgiler Yer Almaktadır?

Patent dokümanı, buluşa ait kısa teknik bilgi içeren özet, buluşu detaylı bir biçimde açıklayan tarifname, korunması istenen teknik unsurları tanımlayan istem veya istemler, varsa resimlerden oluşur.

Patent Buluşun Ticari Değerini Gösteren Bir Belge Midir?

Patent belgesi almak bir sınai mülkiyet hakkı doğurur. Bu sayede, pazarda ürününüzü yalnız kendisiniz satabilir ya da başkasına lisans yoluyla kullanma ve üretmek için izin verebilirsiniz. Dilerseniz patentinizi başkasına devredebilirsiniz. Ancak buluşun patentli olması buluşun ticari olarak değerli olduğu anlamına gelmemektedir.

Ne Zaman Başvuruda Bulunulmalıdır?

Buluşunuzu gizli tuttuğunuz sürece patent başvurusunu istediğiniz zaman yapabilirsiniz. Ancak aşağıdaki risklerin göz önünde bulundurulması açısından profesyonel tavsiye alınması faydalı olabilir.

Bir başvurunun çok erken yapılması durumunda ürünün tama olarak geliştirilmemiş olması veya pazarın ürün için hazır olmaması riski, başvurunun geciktirilmesi durumunda ise bir başkasının aynı fikirle kendi adına başvuru yapma riski doğurmaktadır

Rüçhan Hakkı Başvuru Sahibine Ne Gibi Haklar Sağlar?

Eğer buluşun birden fazla ülkede korunması istenirse, ilk patent başvurusunun Paris Sözleşmesine veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf herhangi bir ülkede yapılması tarihinden itibaren 12 aylık bir süre içinde aynı buluş için önceki başvuru rüçhan gösterilerek rüçhanlı başvuru yapma hakkından yararlanılabilir.

Bir başvuru sahibinin Paris Sözleşmesine üye herhangi bir ülkede yaptığı başvurunun tarihi ile bu başvurusunu rüçhan göstererek daha sonra yaptığı başvurunun tarihi arasında üçüncü kişilerce buluş konusuna benzer bir konu için patent başvurusu yapılırsa, üçüncü kişilerce yapılmış olan bu başvuru karşıt doküman olarak gösterilmez.

Başvuru sahibi, yararlanmak istediği rüçhan hakkını başvuru ile birlikte veya başvuru tarihinden itibaren 2 ay içerisinde talep etmelidir. Bununla ilgili rüçhan hakkı belgesini, patent başvuru tarihinden itibaren 3 ay içerisinde vermediği taktirde rüçhan hakkı talebi yapılmamış sayılır.

Yıllık Ücret Ödeme Zorunluğu Nedir?

Herhangi bir bildirime gerek duyulmaksızın koruma süresi boyunca başvuru sahibi yıllık ücretleri düzenli olarak ödemek zorundadır. Yıllık ücret, başvuru tarihi, vade tarihi olmak üzere ödenmelidir. Ödenmezse 6 aylık süre içinde ek ücret ödemek şartıyla yıllık ücret ödenebilir. Bu süre içerisinde de ödenmediği taktirde patent alındıysa patent hakkı sona erecektir. Başvuru aşamasındaysa başvuru geçersiz sayılacaktır.

Türkiye’de Alınmış Bir Patent Başka Ülkelerde De Geçerli Midir?

Patentler alındığı ülkeler için hak sahipliği doğurur. Türkiye’de alınmış bir patent sadece Türkiye’de alınmış bir patent sadece Türkiye içinde sahibine hak sağlamaktadır. Başka ülkelerde de patent hakkı elde etmek isteniyorsa, her ülkeye ayrı ayrı başvuruda bulunulması veya uluslararası başvuru sistemi olan PCT(Patent İşbirliği Anlaşması) veya bölgesel başvuru sistemi olan EPC (Avrupa Patent Sözleşmesi) aracılığıyla başvuru yapılabilir.

Patent/Faydalı Model Başvuru ve Tescil Belgeleri Üzerindeki Tasarruflar Nelerdir?

Patent/Faydalı Model başvurusu ya da Patent/Faydalı Model belgesi devredilebilir, lisans sözleşmesi yoluyla kiralanabilir, veraset yoluyla varislere intikal edebilir ya da rehin edilebilir. Patent/Faydalı Model belgesi üzerinde yapılan devir, lisans, veraset yoluyla intikal ve rehin gibi tasarruflarla, adres ve unvan değişikliklerinin üçüncü kişilere karşı bir hüküm ifade edebilmesi için bunların patent siciline kayıt edilmesi gereklidir.

Patent Hakkı Tecavüze Uğrayan Patent Sahibi Hangi Taleplerde Bulunabilir?

Patent haklarının ihlallerine karşı, hem hukuk davaları hem de ceza davaları açılabilmektedir. Patentten doğan hakkı tecavüze uğrayan patent sahibi, mahkemeden aşağıdaki taleplerde bulunabilir;

1. Tecavüzün önlenmesi
2. Tecavüzün durdurulması
3. Tecavüzün giderilmesi
4. Tecavüzün Tespiti
5. Tazminat (Maddi, Manevi, İtibar)
6. El koyma
7. Ürünler ve araçlar üzerinde mülkiyet hakkının tanınması
8. Şekilde değiştirme ve imha
9. Mahkeme kararlarının ilgililere tebliği, kamuya ilan yoluyla duyurulması ve hükmün ilanı.
10. İhtiyati tedbir.

Ayrıntılı bilgi almak ve danışmak istediğiniz her türlü konu ile ilgili sayfa altında yer alan Uzmana Danışın kutusunu doldurun, info@patentpark.com.tr 'ye mail atın veya 0850 311 42 42 numaralı telefondan uzmanımızla direkt görüşün!